VN waarschuwt voor gevolgen van het niet aanpakken van de klimaatcrisis en het uitblijven van efficiënt waterbeheer.
bron: The Guardian, 26 november 2020
Meer dan drie miljard mensen lijden onder watertekorten. De per persoon beschikbare hoeveelheid drinkwater is de afgelopen twintig jaar met 20% gedaald.
In grote delen van de wereld wordt landbouw steeds moeilijker als gevolg van klimaatontwrichting, een toegenomen vraag naar water en slecht waterbeheer.
Voedseltekorten
In een onlangs verschenen rapport waarschuwde de VN dat miljarden mensen hierdoor te maken zullen krijgen met hongersnoden en voedseltekorten “Waterschaarste (wanneer vraag en aanbod van schoon drinkwater niet overeenkomen) en watertekorten (als gevolg van onvoldoende neerslag) moeten uiterst serieus genomen worden”, aldus Qu Dongyu, directeur-generaal van de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) van de VN.
Omwille van de voedselvoorziening dient het waterprobleem direct en grootschalig te worden aangepakt. Volgens Qu is het nog steeds mogelijk om de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de VN te halen (waaronder het uitbannen van honger en betere toegang tot schoon water), maar dat er dan veel meer moet gebeuren om landbouwpraktijken te verbeteren en natuurlijke hulpbronnen beter te beheren en te verdelen.
Droogte
Uit het betreffende VN-rapport (State of Food and Agriculture 2020) komt naar voren dat er in Afrikaanse landen ten zuiden van de Sahara 50 miljoen mensen in gebieden leven waar ernstige droogte één keer in de drie jaar een verwoestend effect heeft op akkerlanden en weidegronden. Wereldwijd heeft meer dan 10% van alle beregende akkergronden en 14% van alle weidegrond te maken met ernstige droogte.
60% van de totale gewasproductie wereldwijd en 80% van het totale landbouwareaal komt voor rekening van irrigatielandbouw. De rest profiteert er zijdelings van. Irrigatie is echter geen oplossing: bij meer dan 60% van alle geïrrigeerde akkerlanden is sprake van ernstige druk op de watervoorziening. Bij verkeerde irrigatiemethoden gaat veel water verloren, waardoor waterbronnen als ondergrondse waterlagen (aquifers) uitgeput raken. Slecht waterbeheer leidt er ook toe dat boeren van waterbronnen worden afgesneden, bijvoorbeeld wanneer boeren stroomafwaarts geen water meer krijgen omdat rivieren en kanalen opdrogen als gevolg van inefficiënte irrigatie stroomopwaarts.
Kleiner is vaak efficiënter
Kleinschalige irrigatiesystemen die door boeren zelf worden geëxploiteerd, zijn vaak efficiënter dan grootschalige projecten, aldus het rapport. Bij grootschalige, door de overheid gefinancierde projecten in Azië wordt bijvoorbeeld direct grondwater opgepompt, waardoor die bron enorm onder druk komt te staan. Maar kleinschalige boeren hebben het over de hele wereld moeilijk omdat ze bijvoorbeeld niet over toegangsrechten tot water beschikken en nauwelijks toegang tot leningen en kredieten hebben.
Ander onderzoek heeft onlangs uitgewezen dat landbouwgrond wereldwijd in toenemende mate in handen van steeds minder partijen komt, waarbij grote bedrijven en internationale spelers de productie grotendeels overnemen. Kleine boeren daarentegen komen steeds meer in de verdrukking, hoewel juist kleine boeren vaak veel duurzamer opereren. Ongeveer 1% van de landbouwbedrijven controleert 70% van alle landbouwgrond ter wereld.
Duurzame hervormingen
De FAO stelt dat we de manier waarop we voedsel verbouwen grondig moeten hervormen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en de gevolgen van klimaatontwrichting te beperken.
Volgens Qu wordt duurzaam beheer van waterbronnen steeds belangrijker aangezien eetpatronen verschuiven naar gezondere voeding als groenten, noten, pluimvee en zuivelproducten, die relatief waterintensief zijn. Irrigatie is cruciaal voor de landbouw die het gros van de voedselproductie levert. Als we willen dat dit zo blijft, moeten we efficiënter omgaan met steeds schaarsere waterbonnen als gevolg van droogte, aldus Qu.
