November 2020
Deze maand zou in Glasgow COP26 worden gehouden, de milieutop waarbij de doelstellingen van (het Akkoord van) Parijs – alweer vijf(!) jaar geleden – zouden worden geëvalueerd. In verband met de coronapandemie is de top een jaar(!!) uitgesteld. Alsof de ene crisis urgenter is dan de andere. En alsof we op schema voor ‘Parijs’ liggen. Omdat we al decennia nalaten onze CO2-uitstoot te beperken, liggen we volgens conservatieve schattingen momenteel op koers voor drie(!!!) graden opwarming eind deze eeuw ten opzichte van het pre-industriële tijdperk. Daar kunnen we ons in feite noch als mensen, noch als samenleving aan aanpassen. Zo’n snelle opwarming – beter spreekt men van klimaatontwrichting – gaat historisch gezien gepaard met massale uitsterving. Het is zelfs de vraag of we die opwarming überhaupt nog kunnen stoppen, want volgens sommige wetenschappers hebben we al een kantelpunt bereikt. Een kantelpunt is wanneer natuurlijke mechanismen in gang worden gezet die zorgen voor CO2-uitstoot in plaats van CO2-opname, zoals het smelten van de poolkappen, het ontdooien van de permafrost en het afbranden van de Amazone. Voorbij zo’n kantelpunt kan de opwarming zelfs verdubbelen zonder dat we het nog in de hand hebben.
Alle seinen staan op rood zou je dus zeggen. Maar desondanks zien wij een totaal gebrek aan urgentie, niet alleen bij beleidsmakers, maar ook bij de Nederlandse pers. Het is verbijsterend, zo niet beschamend, hoe weinig aandacht de klimaatcrisis in de Nederlandse pers krijgt (zeker in vergelijking met de coronacrisis), terwijl het hier om een existentiële crisis van ongekende proporties gaat. Vooral het contrast met de buitenlandse pers valt op. Zo heeft een krant als The Guardian erkend dat we in een crisis zitten, wat consequenties heeft voor zowel haar berichtgeving als haar bedrijfsvoering. Zo streeft de krant naar klimaatneutraliteit in de hele keten en behandelt het milieu en klimaat, naast bijvoorbeeld buitenlands nieuws, economie of sport, als volwaardig thema – niet als iets dat de wetenschapsredactie er ook nog bij doet.
Omdat het venster waarin we überhaupt nog kunnen proberen de opwarming tot 1,5 à 2 graden te beperken, waarschijnlijk nog maar op een kiertje staat, roepen we de Nederlandse pers op om, in navolging van The Guardian, te erkennen dat we ons in een existentiële crisis bevinden en er dus als zodanig over te berichten. Het is immers een fundamentele taak van de pers om het publiek te informeren – waar moet het zijn informatie anders vandaan halen? Want je kunt de klimaatcrisis wel negeren, maar daarmee verdwijnt hij niet. Als er over 100 jaar überhaupt nog historici rondlopen, zullen ze bij het bekijken van de archieven verbijsterd zijn over het volledig ontbreken van enig gevoel van urgentie ten aanzien van de klimaatcrisis bij zowel pers als politiek – en helaas niet alleen in Nederland. Hoe willen de Nederlandse media herinnerd worden?
Peter Jamin
Willemien Op den Orth
initiatiefnemers van www.klimaatnieuws.info