Uit onderzoek blijkt dat pesticiden zeer schadelijk zijn voor het bodemleven. Dat bestaat uit micro-organismen die de bodem gezond houden en de basis vormen voor al het leven op aarde.
bron: The Guardian, 4 mei 2021
De onderzoekers ontdekten dat de gemeten effecten van landbouwchemicaliën op organismen zoals regenwormen, kevers en springstaarten buitengewoon negatief uitpakten. Wetenschappers stellen dat de bevindingen alarmerend zijn, gezien het belang van deze ‘onbezongen helden’.
Sombere toekomst
De analyse waarschuwt dat bodemorganismen zelden worden meegewogen bij de beoordeling van de milieu-impact van pesticiden. In de VS bijvoorbeeld wordt het effect van chemicaliën alleen getest op honingbijen, die waarschijnlijk überhaupt nooit in contact komen met de bodem, een aanpak die met recht ‘absurd’ genoemd wordt.
In een VN-rapport dat in december werd gepubliceerd, bleek dat de toekomst er ‘somber’ uitzag voor bodems als er niet met grote urgentie maatregelen worden genomen om de aantasting en verarming van de bodem een halt toe te roepen; het duurt immers duizenden jaren voordat nieuwe bodems ontstaan. Bodems bevatten bijna een kwart van de totale biodiversiteit op aarde.
Onbezongen helden
Nathan Donley, auteur van het artikel en werkzaam bij het Center for Biological Diversity in de VS: “De gemeten schade is veel groter dan ik ooit had verwacht. Het bodemleven is ongelooflijk belangrijk. Maar hoe pesticiden ongewervelde bodemdieren kunnen schaden, krijgt nauwelijks aandacht; de schade die wordt toegebracht aan bestuivers, zoogdieren en vogels, wordt veel beter onderzocht. Dat moet veranderen, dat is echt cruciaal.”
“Kevers en springstaarten hebben een enorme impact op de mate van doorlatendheid van de grond en worden echt keihard getroffen, maar ook regenwormen hebben enorm te lijden”, aldus Donley. “Veel mensen weten niet dat de meeste bijen in de grond nestelen, dus dat is een belangrijke wijze waarop ze blootgesteld worden aan die pesticiden.”
Prof. Dave Goulson, van de Universiteit van Sussex, die zelf geen deel uitmaakte van het onderzoeksteam: “De schadelijke effecten van het gros van pesticiden die getest werden op bodemorganismen, zijn alarmerend, te meer gezien het feit dat deze ‘onbezongen helden’ een levensbelangrijke functie vervullen bij het gezond houden van de bodem.”
Geteste parameters
In het onderzoek, dat is gepubliceerd in het tijdschrift Frontiers in Environmental Science, zijn bijna 400 onderzoeken naar de effecten van pesticiden op ongewervelde dieren die in de bodem leven, systematisch beoordeeld. Het omvatte meer dan 275 soorten en 284 pesticiden; er is niet gekeken naar chemicaliën die momenteel verboden zijn in de VS.
De onderzoeken leverden meer dan 2.800 ‘geteste parameters’ op, waarbij een specifiek pesticide op een specifiek organisme was getest op een bepaald kenmerk, zoals sterfte, overvloed, gedrag, voortplanting en biochemische en morfologische veranderingen.
De wetenschappers ontdekten dat bij 71% van de geteste parameters negatieve effecten door blootstelling aan de pesticiden werden gevonden, terwijl bij 28% geen significante effecten werden gevonden, en er bij 1% positieve effecten werden gevonden. Zo bleken de meest gangbare insecticiden een negatieve invloed te hebben op regenwormen bij 84% van de geteste parameters. Ook bleken sommige herbiciden en fungiciden schadelijk te zijn voor regenwormen.
Grote schade
Donley: “Het gaat dus niet om slechts één of twee pesticiden die schadelijk blijken te zijn; de resultaten zijn echt heel consistent en het betreft eigenlijk alle chemische gifstoffen.” Een onderzoek uit 2012 toonde al aan dat pesticiden ook grote schade kunnen aanrichten aan het microbiële leven in de bodem.
“We willen allemaal vruchtbare landbouwgrond, maar uit dit onderzoek blijkt dat pesticiden funest zijn voor de vruchtbaarheid van het bodemleven”, aldus Matt Shardlow van de Britse natuurbeschermingsorganisatie Buglife. “Als we ons bodemleven willen behouden, dan moeten we de effecten van gebruik van pesticiden op dat bodemleven meenemen in de beslissing of een bepaald pesticide veilig kan worden gebruikt.”
Absurde aanpak
In de VS wordt de invloed van pesticiden alleen getest op honingbijen, legt Donley uit: “Het is absurd om pesticiden die voor de landbouw worden gebruikt, alleen te testen op een enkele soort die bovendien niet of nauwelijks in contact komt met de bodem, en dat als maatstaf te nemen voor het effect op alle andere gewervelde dieren die in de bodem leven. Je zou dan net zo goed kunnen testen op een vis.” Regelgeving in minder ontwikkelde landen is nog veel minder strikt, ondanks het feit dat landbouw daar een veel groter deel van de economie uitmaakt.
In de EU wordt bij het opstellen van regelgeving met betrekking tot pesticiden wel getest op één soort mijt, springstaart en aardworm, en ook op de microbiële activiteit. Men overweegt meer te gaan testen op pissebedden en symbiotische schimmels. “Dat is goed, maar er moet veel en veel meer gebeuren”, aldus Donley.
