Volgens wetenschappers kan een klimaatcatastrofe binnen enkele tientallen jaren worden afgewend als we onze uitstoot naar netto nul terugbrengen. Op dit moment steven we af op een klimaatcatastrofe, maar als we snel stoppen met het uitstoten van de voor de opwarming van de aarde verantwoordelijke broeikasgassen, kunnen de temperaturen wereldwijd zich al binnen enkele decennia stabiliseren.
bron: The Guardian, 7 januari 2021
Stabilisatie
Jarenlang is gedacht dat we nog generaties lang te maken zouden hebben met een opwarmende aarde, ook al zouden we onze uitstoot snel afbouwen. Door wetenschappers gebruikte klimaatmodellen voor toekomstige temperaturen waren gebaseerd op een bepaalde CO2-concentratie in de atmosfeer. Als dat gehalte zich op het huidige hoge niveau zou stabiliseren, zouden we te maken kunnen krijgen met een ongecontroleerde opwarming (‘runaway global warming’): een stijging van temperatuur die niet meer te stoppen zou zijn, ook al zouden we onze uitstoot tot nul reduceren. Dat komt omdat er nu eenmaal tijd zit tussen oorzaak (de uitstoot en ophoping van broeikasgassen) en gevolg (de effecten daarvan).
Maar nieuwe inzichten in de implicaties van de transitie naar nul uitstoot stemmen positief dat de opwarming misschien sneller tot stilstand kan worden gebracht. Meer dan 100 landen hebben al toegezegd ernaar te streven in 2050 koolstofneutraal te zijn, dus dat hun netto uitstoot dan nul is. Dat betekent dat ze niet meer CO2 uitstoten dan kan worden opgenomen door bijvoorbeeld bossen en oceanen. Door bijvoorbeeld het planten van bossen kan eventuele extra uitstoot ook worden gecompenseerd. Onder meer de EU, het VK, Japan en inmiddels ook de VS hebben zich hier al op vastgelegd.
Controle
Wanneer landen wereldwijd zich hieraan zouden committeren, zou er een eind kunnen komen aan het opwarmen van de oppervlaktetemperatuur en zou de opwarming van de aarde zich binnen enkele decennia kunnen stabiliseren, stelt Michael Mann, klimaatwetenschaper aan de Pennsylvania State University. Dat betekent dat ons handelen een direct effect op het opwarmen van de aarde heeft. Dat geeft ons controle. Daarom is het volgens Mann belangrijk om deze laatste wetenschappelijke inzichten te delen.
Wetenschappers hebben nu een model opgesteld waarbij rekening wordt gehouden met de dynamiek van de natuurlijke systemen op aarde. Dat leidt ertoe dat het CO2-gehalte in de atmosfeer zou kunnen dalen als we zouden stoppen met het uitstoten van CO2. Dat komt omdat oceanen, draslanden en bossen de capaciteit hebben om enorm veel CO2 op te nemen. Het dalende CO2-gehalte in de atmosfeer zorgt ervoor dat er een minder sterke opwarming optreedt, doordat de oceanen ook – zij het langzaam – warmte absorberen. Daardoor blijven de temperaturen wereldwijd relatief stabiel wanneer we er inderdaad in slagen onze uitstoot tot netto nul te reduceren, stelt Zeke Hausfather, klimaatexpert bij het Breakthrough Institute. Onder de streep is dat goed nieuws, vindt hij, want dat betekent dat wij de mate van opwarming deze eeuw en daarna zelf in de hand hebben.
Ramkoers
Het huidige desastreuze traject van ons klimaat wordt nog eens onderstreept door een nieuw paper dat op basis van de huidige atmosferische samenstelling van broeikasgassen laat zien dat de wereld op koers ligt voor een opwarming met meer dan 2 ̊C (vergeleken met het pre-industriële tijdperk). Sinds de Industriële Revolutie is de wereld al met zo’n 1,1 ̊C opgewarmd, en in 2015 hebben de meeste landen toegezegd de opwarming tot 1,5 ̊C te willen beperken om de ergste gevolgen van klimaatopwarming te voorkomen, zoals verzengende hittegolven, verwoestende overstromingen en massale vluchtelingenstromen als gevolg van deze en overige calamiteiten.
De paper over onvermijdelijke opwarming (‘committed warming’), gepubliceerd in Nature Climate Change, voorspelt niet veel goeds voor de doelstellingen van het Parijs-akkoord, en dus ook niet voor de miljoenen mensen ter wereld die op de meest kwetsbare plekken wonen. De auteurs wijzen er echter wel op dat het reduceren van onze uitstoot het tempo van de opwarming zou vertragen, mogelijk zelfs met een aantal eeuwen. Dit zou onze beschaving een kans geven om ons aan de nieuwe omstandigheden aan te passen en ons de tijd geven om mogelijke technologische oplossingen te ontwikkelen.
Tijdschaal
Op dit moment gaat de temperatuurverandering honderd keer sneller dan gedurende de laatste ijstijd, aldus Andrew Dessler, een klimaatwetenschapper aan de Texas A&M University en mede-auteur van de paper. Een extra graad opwarming over een periode van een paar honderd jaar is minder schadelijk dan een graad opwarming binnen enkele tientallen jaren, stelt Dessler: de tijdschaal is van belang.
Dessler denkt dat er zelfs bij netto nul uitstoot nog opwarming kan optreden, maar dat het doel van ‘ontkoling’ (‘decarbonization’, d.w.z. CO2-neutraal worden) essentieel is. Het probleem is enorm urgent, en we moeten onze uitstoot zo snel mogelijk tot netto nul reduceren, zodat we ons daarna kunnen richten op het probleem van ‘onvermijdelijke’ opwarming, aldus Dessler.
Joeri Rogelj, klimaatonderzoeker aan het Imperial College London, is er zeker van dat, als de wereld de komende decennia CO2-neutraal zou worden, het mogelijk zou zijn om CO2 aan de atmosfeer te onttrekken om zo de stijging van de temperatuur tot stilstand te brengen. Maar, waarschuwt hij, eerst moeten we echt zo snel mogelijk onze uitstootcurve naar netto nul zien te brengen om de wereld weer op koers naar klimaatstabiliteit te krijgen.
https://www.theguardian.com/environment/2021/jan/07/global-heating-stabilize-net-zero-emissions
