Nieuw VN-rapport biedt basis voor hoop voor kapotte planeet, stelt António Guterres, de secretaris-generaal van de VN. Tegelijkertijd waarschuwt hij dat de mensheid een ‘zinloze en suïcidale’ oorlog tegen de natuur voert die niet alleen menselijk lijden maar ook enorme economische verliezen veroorzaakt en die de vernietiging van het leven op aarde versnelt.
bron: The Guardian, 18 februari 2021
Guterres’ scherpste waarschuwing tot nu toe kwam bij de lancering van een VN-rapport waarin de drievoudige noodsituatie wordt beschreven waarin de wereld zich bevindt: de klimaatcrisis, de vernietiging van flora en fauna, en de vervuiling die elk jaar vele miljoenen vroegtijdige sterfgevallen veroorzaakt.
Vrede
Vrede sluiten met de natuur is de beslissende taak voor de komende decennia, aldus Guterres, en de sleutel tot een welvarende en duurzame toekomst voor iedereen. Het rapport combineert recente belangrijke VN-evaluaties met het meest recente onderzoek en oplossingen die beschikbaar zijn. Daarmee vormt het een gezaghebbende wetenschappelijke blauwdruk van hoe we de planeet kunnen herstellen.
Volgens het rapport moeten samenlevingen en economieën worden omgevormd door middel van beleidsmaatregelen zoals de vervanging van het bbp als economische maatstaf door een maatstaf die de werkelijke waarde van de natuur weerspiegelt. Koolstofemissies moeten worden belast, en biljoenen dollars aan ‘perverse’ subsidies voor fossiele brandstoffen en destructieve landbouw moeten worden verlegd richting groene energie en voedselproductie, aldus het rapport. Naast systemische veranderingen kunnen ook mensen in rijke landen actie ondernemen door minder vlees te eten en minder energie en water te verspillen.
Zinloze oorlog
“De mensheid voert oorlog tegen de natuur. Dat is zinloos en suïcidaal”, aldus Guterres. “De gevolgen van onze roekeloosheid zijn nu al zichtbaar in menselijk lijden, torenhoge economische verliezen en de versnelde erosie van het leven op aarde.”
De drievoudige noodsituatie bedreigt ons voortbestaan als soort, volgens Guterres. Maar het beëindigen van die oorlog betekent niet dat onze levensstandaard zou verslechteren of dat er een einde zou komen aan de armoedebestrijding. “Integendeel, vrede sluiten met de natuur, haar welzijn veiligstellen en voortbouwen op de essentiële en ondergewaardeerde voordelen die de natuur biedt, zijn de sleutel tot een welvarende en duurzame toekomst voor iedereen.”
“Dit rapport biedt een basis voor hoop”, aldus Guterres. “Het maakt duidelijk dat onze oorlog tegen de natuur de planeet kapot heeft gemaakt. Maar het biedt ook een veilige uitweg middels een vredesplan en een naoorlogs wederopbouwprogramma.”
Pandemie
Inger Andersen, het hoofd van het VN-milieuprogramma (UNEP): “We hoeven niet verder te kijken dan de wereldwijde pandemie als gevolg van Covid-19 – een ziekte die van dieren op mensen wordt overgedragen – om te weten dat het nauwkeurig afgestemde systeem van de natuurlijke wereld is verstoord.” Volgens de UNEP en de Wereldgezondheidsorganisatie zijn pandemieën het gevolg van de vernietiging van de natuurlijke wereld, en zullen er nog ergere uitbraken volgen als er geen maatregelen worden genomen.
In het rapport staat dat de vervijfvoudiging van de wereldeconomie in de afgelopen 50 jaar grotendeels is gevoed door een enorme toename van de winning van fossiele brandstoffen en andere hulpbronnen, en dat dit ten koste is gegaan van het milieu. De wereldbevolking is sinds 1970 verdubbeld, en hoewel de gemiddelde welvaart ook is verdubbeld, leven nog steeds 1,3 miljard mensen in armoede en lijden 700 miljoen mensen honger.
Huidige maatregelen ontoereikend
Volgens het rapport zijn de huidige maatregelen om de verschillende milieucrises aan te pakken verre van toereikend: de wereld is nog steeds op weg naar een catastrofale opwarming van 3 °C boven het pre-industriële niveau, een miljoen soorten dreigen uit te sterven, en 90% van de mensen heeft te maken met vervuilde lucht. “We gebruiken driekwart van het land en twee derde van de oceanen – we domineren de aarde volledig”, aldus Ivar Baste van het Noorse Milieuagentschap, een van de hoofdauteurs van het rapport.
Prof. Robert Watson, de andere hoofdauteur van het rapport en die eerder leiding heeft gegeven aan wetenschappelijke beoordelingen van het klimaat en de biodiversiteit door de VN: “We hebben te maken met een drievoudige noodsituatie. Deze drie kwesties zijn allemaal met elkaar verbonden en moeten samen worden aangepakt. Het zijn niet langer alleen milieukwesties – het zijn economische kwesties, ontwikkelingskwesties, veiligheidskwesties en sociale, morele en ethische kwesties.
Perverse subsidies
“Van alle dingen die we moeten doen, moeten we ons economische en financiële systeem echt heroverwegen. In wezen houdt het BBP geen rekening met de natuur. We moeten af van deze perverse subsidies, die 5-7 miljard dollar per jaar bedragen. Als je een deel daarvan zou kunnen verschuiven naar koolstofarme technologie en investeringen in de natuur, dan is het geld er gewoon.”
Dit betekent dat je bedrijven en landen met gevestigde belangen in fossiele brandstoffen moet aanpakken, aldus Watson: “Er zijn een heleboel mensen die niet van deze perverse subsidies af willen. Ze willen aan de status quo vasthouden. Regeringen moeten dus het lef hebben om in actie te komen.”
Volgens Watson kunnen financiële instellingen een grote rol spelen door een einde te maken aan de financiering van fossiele brandstoffen, het kappen van bossen en grootschalige monocultuurlandbouw. Ook bedrijven moeten in actie komen, stelt Watson: “Proactieve bedrijven zien in dat als ze duurzaam worden, ze voorop kunnen lopen en winst kunnen maken. Maar in sommige gevallen zal er vrijwel zeker regelgeving nodig zijn voor die bedrijven die zich er niets van aantrekken.”
Cruciaal jaar
Het rapport neemt ook vervuiling mee omdat lucht-, water- en bodemverontreiniging en ongezonde werkplekken – ondanks verbeteringen in sommige welvarende landen – minstens 9 miljoen doden per jaar veroorzaken: één op de zes van alle sterfgevallen. Dat is nog steeds een enorm probleem, aldus Baste.
Dit jaar zijn er twee cruciale VN-toppen: één over de klimaatcrisis en één over de biodiversiteitscrisis. “We weten dat we jammerlijk hebben gefaald bij de biodiversiteitsdoelen [die in 2010 zijn vastgesteld]”, stelt Watson. “Ik zou erg teleurgesteld zijn als we het op deze toppen alleen maar over doelen en doelstellingen gaan hebben. We moeten het over actie hebben – dat is echt wat nu cruciaal is.”
