Door de vooruitgang in de klimaatwetenschap kunnen bedrijven binnenkort geconfronteerd worden met een nieuwe golf van rechtszaken die hen verantwoordelijk houden voor hun broeikasgasemissies. Volgens deskundigen wordt het door de wetenschappelijke vooruitgang gemakkelijker om de schade van de klimaatinstorting toe te schrijven aan de activiteiten van bedrijven.
bron: The Guardian, 28 juni 2021
Er zijn al meer dan 1.500 rechtszaken aangespannen tegen fossiele bedrijven waarvan de uitstoot gedurende tientallen jaren een belangrijke rol heeft gespeeld bij de ophoping van CO2 in de atmosfeer.
Vorige maand werd de multinationale olie- en gasmaatschappij Shell in een schokkende uitspraak door een rechtbank in Nederland gemaand om haar emissies in de komende tien jaar met 45% te verlagen. Shell heeft gezegd dat het tegen de uitspraak in beroep zal gaan. Eerder deze maand oordeelde een Belgische rechtbank dat het falen van de regering om de klimaatcrisis aan te pakken, een schending van de mensenrechten is.
Stevige bewijsbasis
Volgens Rupert Stuart-Smith, onderzoeker binnen het programma voor duurzaam recht van de Universiteit van Oxford en hoofdauteur van een nieuwe studie, zullen meer van dit soort zaken waarschijnlijk succesvol zijn, omdat nieuwe kennis het mogelijk maakt de schade van de klimaatinstorting directer toe te schrijven aan de activiteiten van bedrijven.
“Het is niet langer vergezocht om te denken dat deze bedrijven met succes voor de rechter kunnen worden gedaagd,” aldus Stuart-Smith. “De kracht van het bewijsmateriaal versterkt deze claims en geeft een stevige bewijsbasis voor deze rechtszaken.”
Precedenten
Dat succes zou op zijn beurt weer een nieuwe golf van rechtszaken kunnen ontketenen, denkt hij: “Het is mogelijk dat er precedenten worden geschapen die het in de toekomst gemakkelijker maken om rechtszaken over klimaateffecten aan te spannen.”
Het effect zal waarschijnlijk ook merkbaar zijn in de vorm van minder investeringen in bedrijven met een hogere uitstoot. “Als meer van deze zaken succesvol zijn, dan kunnen bedrijfsemissies worden gezien als aansprakelijkheden,” aldus Stuart-Smith. “In kringen van beleggers heerst bezorgdheid over het juridische risico. Dit zou aanzienlijke gevolgen kunnen hebben voor investeerders.”
Kivalina
Eerdere pogingen om bedrijven voor de rechter te brengen vanwege hun CO2-uitstoot, stuitten vaak op problemen omdat rechtbanken verbanden tussen de activiteiten van bedrijven en specifieke schade aan het klimaat of extreme weersomstandigheden verwierpen. Door gebruik te maken van recentere wetenschappelijke inzichten kunnen deze obstakels echter worden omzeild, aldus Stuart-Smith en collega’s in een paper getiteld Filling the Evidentiary Gap in Climate Ligitation, dat onlangs is gepubliceerd in het tijdschrift Nature Climate Change.
In het artikel wordt verwezen naar de zaak die het dorp Kivalina in 2008 aanspande tegen de oliegigant ExxonMobil. Die werd afgewezen omdat de rechters vonden dat er een gebrek aan bewijs was dat een verband legde tussen het bedrijf en de klimaatverandering en de specifieke schade die het dorp had geleden. Als er toegang was geweest tot recentere wetenschappelijke technieken, was de uitkomst wellicht anders geweest, menen de auteurs van het rapport.
Duidelijke verbanden
De onderzoekers onderzochten 73 rechtszaken over de hele wereld en stelden vast dat in veel rechtszaken geen gebruik was gemaakt van de meest recente wetenschappelijke inzichten. Ze concluderen dat de kans op succes van dergelijke aanklachten groter had kunnen zijn als de aanklagers gebruik hadden gemaakt van de meest recente wetenschappelijke inzichten. Die maken het namelijk steeds beter mogelijk om duidelijke verbanden aan te tonen tussen de activiteiten van bedrijven die tot CO2-emissies leiden en de schade die wordt veroorzaakt door extreem weer.
“Beperkingen in wetenschappelijk bewijs hebben in het verleden rechtszaken parten gespeeld,” aldus Stuart-Smith. Hij roept advocaten op nauwer samen te werken met wetenschappers om ervoor te zorgen dat het beste bewijs wordt gebruikt.
[…]
