De Siberische hittegolf van 2020 heeft geleid tot nieuwe methaanemissies uit de permafrost, zo blijkt uit onderzoek. De emissies van het krachtige broeikasgas zijn momenteel klein volgens de wetenschappers, maar verder onderzoek is dringend nodig.
bron: The Guardian, 2 augustus 2021
Analyse van satellietgegevens heeft uitgewezen dat er na de hittegolf van vorig jaar fossiel methaangas is gelekt uit rotsformaties waarvan bekend is dat het grote koolwaterstofreservoirs zijn. Die hittegolf piekte 6 ̊C boven de normale temperaturen. Eerder waargenomen lekken waren afkomstig uit permafrostondergrond of ondiepe zeeën.
De meeste wetenschappers denken dat het risico van een ‘methaanbom’ (het snel vrijkomen van enorme hoeveelheden methaan die een catastrofale opwarming van de Aarde zouden veroorzaken) in de komende jaren minimaal is (bron: Scientists Warning). Er zijn weinig aanwijzingen dat de methaanuitstoot van het Noordpoolgebied sterk toeneemt, en er zijn geen tekenen van een dergelijke bom in perioden die in de afgelopen 130.000 jaar zelfs warmer waren dan nu.
Als de klimaatcrisis echter verergert en de temperaturen blijven stijgen, blijven grote methaanemissies op de lange termijn mogelijk. Die moeten beter worden begrepen, aldus de wetenschappers.
Over een periode van 20 jaar is methaan 84 keer krachtiger in het vasthouden van warmte dan CO2. Tot op heden heeft het ongeveer 30% van de opwarming van de Aarde veroorzaakt. De methaanconcentratie in de atmosfeer is nu tweeënhalf keer zo hoog als het pre-industriële niveau en het blijft stijgen. Het grootste deel daarvan is echter afkomstig van de exploitatie van fossiele brandstoffen, vee, rijstvelden en afvalstortplaatsen.
Prof. Nikolaus Froitzheim van de Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität in Bonn (Duitsland), die het Siberische onderzoek leidde: “Vanaf de vorige zomer hebben we een aanzienlijke toename van de methaanconcentratie waargenomen. Gedurende de winter bleef deze aanhouden, dus er moet een gestage stroom methaan uit de bodem zijn geweest. Op dit moment zijn deze anomalieën niet van een zeer grote omvang, maar het laat zien dat er iets aan de hand is dat niet eerder is waargenomen. Bovendien is de koolstofvoorraad van fossiel gas er groot.”
Froitzheim: “We weten niet hoe gevaarlijk het vrijkomen van methaan is, omdat we niet weten hoe snel het gas vrij kan komen. Het is essentieel om er meer over te weten te komen.” Als, op een bepaald punt in de toekomst, grote temperatuurstijgingen wereldwijd zouden leiden tot het vrijkomen van grote hoeveelheden methaan, zou dit methaan het verschil kunnen zijn tussen een catastrofe en een apocalyps, volgens Froitzheim.
Het vrijkomen van methaan wordt beschouwd als een mogelijk kantelpunt in het klimaat. Bij een kantelpunt leidt de uitstoot van het gas tot verdere opwarming, wat op zijn beurt weer tot nog meer uitstoot leidt.
Prof. Gavin Schmidt van de Columbia-universiteit in de VS, die bij ook de studie betrokken was, stelt echter dat dit de kans op een methaanbom niet groter maakt: “Er is gewoon geen bewijs voor een grote feedbackloop in klimaatgegevens die 130.000 jaar teruggaan, en waarvan we weten dat het Noordpoolgebied toen warmer was dan nu. Als de temperaturen die niveaus overschrijden, zijn er geen historische analogieën die we kunnen gebruiken, maar we zijn nog ver verwijderd van die niveaus.”
Het onderzoek is gepubliceerd in het tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences. De onderzoekers hebben gebruikgemaakt van satellietgegevens om het schiereiland Tajmyr in het noorden van Siberië en de omgeving ervan te onderzoeken. Die plek werd vorig jaar getroffen door de meest extreme hittegolf wereldwijd.
