De Braziliaanse Amazone heeft de afgelopen tien jaar meer CO2 afgegeven dan opgenomen. Dat concludeert een internationaal team van onderzoekers. Ze ontdekten ook dat de ontbossing in 2019 bijna is verviervoudigd.
bron: The Guardian, 1 mei 2021
Het Braziliaanse Amazone-gebied heeft de afgelopen tien jaar bijna 20% meer CO2 in de atmosfeer gebracht dan het heeft geabsorbeerd. Dat blijkt uit een opzienbarend rapport. Dit toont aan dat de mensheid niet langer kan rekenen op ’s werelds grootste tropische woud om door de mens veroorzaakte koolstofvervuiling te helpen absorberen.
Van 2010 tot 2019 gaf het Braziliaanse Amazonebekken 16,6 miljard ton CO2 af, terwijl het slechts 13,9 miljard ton opnam, zo blijkt uit het artikel dat onlangs in het tijdschrift Nature Climate Change verscheen.
Netto-uitstoter
In de studie is gekeken naar de hoeveelheid CO2 die werd geabsorbeerd en opgeslagen tijdens de groei van het bos. Die hoeveelheid is afgezet tegen de hoeveelheden die weer in de atmosfeer terechtkwamen als het bos afbrandde of werd vernietigd.
“We hadden het half verwacht, maar dit is de eerste keer dat we cijfers hebben die aantonen dat het Braziliaanse Amazonegebied is omgeslagen en nu een netto-uitstoter is”, aldus co-auteur Jean-Pierre Wigneron, een wetenschapper aan het Franse Institut national de la recherche agronomique (INRA). “We weten niet op welk punt de omschakeling onomkeerbaar zou kunnen worden”, zo zei hij tegen het Franse persbureau AFP in een interview.
Verviervoudiging
Uit de studie blijkt ook dat de ontbossing – door bosbranden en kaalkap – in 2019 bijna is verviervoudigd ten opzichte van beide voorafgaande jaren: van ongeveer 1 miljoen hectare tot 3,9 miljoen hectare.
“Na de regeringswisseling in 2019 heeft Brazilië een scherpe daling in de handhaving van milieubeschermingsbeleid gezien”, aldus het INRA in een verklaring. De Braziliaanse president Jair Bolsonaro werd op 1 januari 2019 beëdigd.
Cruciale bondgenoot
Terrestrische ecosystemen zijn een cruciale bondgenoot in de strijd die de wereld voert om de CO2-uitstoot te beperken. In 2019 bedroeg die meer dan 40 miljard ton. In de afgelopen vijftig jaar hebben planten en de bodem consequent ongeveer 30% van die emissies geabsorbeerd, zelfs terwijl emissies in die periode met 50% zijn toegenomen. Ook de oceanen hebben hun steentje bijgedragen en hebben meer dan 20% opgenomen.
Het Amazone-bekken bevat ongeveer de helft van alle tropische regenwouden ter wereld. Die regenwouden zijn veel doeltreffender in het opnemen en opslaan van CO2 dan andere soorten vegetatie. Als de regio een nettobron in plaats van een koolstofreservoir wordt, zal het nog veel moeilijker worden om de klimaatcrisis aan te pakken.
Nieuwe methoden
Het internationale team van onderzoekers heeft gebruik gemaakt van nieuwe methoden voor het analyseren van satellietgegevens die aan de Universiteit van Oklahoma zijn ontwikkeld. Zo hebben ze voor het eerst aangetoond dat aangetaste bossen een belangrijkere bron van broeikasgasemissies zijn dan regelrechte ontbossing.
Over dezelfde periode van tien jaar veroorzaakte aantasting drie keer meer uitstoot dan regelrechte vernietiging van bossen. Die aantasting is het gevolg van versnippering, selectief kappen of bosbranden die bomen weliswaar beschadigen maar niet vernietigen.
Drempelwaarde
De in de studie onderzochte gegevens hebben alleen betrekking op Brazilië. Dat land herbergt ongeveer 60% van het regenwoud in het Amazonegebied. Rekening houdend met de rest van de regio is het Amazone-bekken in zijn geheel waarschijnlijk CO2-neutraal, volgens Wigneron. “Maar in de andere landen met Amazone-regenwoud neemt de ontbossing ook toe en is de droogte intenser geworden.”
Klimaatverandering vormt een serieuze bedreiging. Wanneer de Aarde tot boven een bepaalde drempelwaarde zou opwarmen, zou het regenwoud op het continent kunnen overgaan in een veel drogere savannetoestand. Dat is gebleken uit recente studies. Dit zou verwoestende gevolgen hebben. Niet alleen voor de regio, die een aanzienlijk percentage van alle wilde diersoorten ter wereld herbergt, maar ook voor de rest van de wereld.
