Het opslagpotentieel van de bodem, een van de grootste koolstofreservoirs op aarde, wordt mogelijk overschat, zo blijkt uit onderzoek. Dit kan betekenen dat de Aarde sneller opwarmt omdat ecosystemen op land minder door de mens uitgestoten broeikasgassen absorberen dan waar nu van uit wordt gegaan.
bron: The Guardian, 24 maart 2021
Bodems en de planten die erop groeien, absorberen ongeveer een derde van de koolstofemissies die de aanjagers zijn van de klimaatcrisis. Daardoor beperken ze de impact van de verbranding van fossiele brandstoffen. Stijgende CO2-niveaus in de atmosfeer zorgen voor meer plantengroei, en tot nu toe ging men ervan uit dat de koolstofopslag in de bodem dus ook zou toenemen.
Belangwekkende bevinding
Maar uit de studie, gepubliceerd in het tijdschrift Nature, blijkt het tegendeel. Wanneer de plantengroei toeneemt, neemt de koolstofopslag in de bodem niet toe. Deze bevinding is belangrijk, omdat de hoeveelheid organische koolstof die in de bodem wordt opgeslagen, ongeveer drie keer zo groot is als die in levende planten en twee keer zo groot als die in de atmosfeer (Nature Education Knowledge, 2012). Bodems kunnen koolstof ook eeuwenlang opslaan, terwijl planten en bomen na hun dood snel verrotten.
Het is nog niet bekend hoe groot het effect van de lagere koolstofopslag in de bodem op de snelheid van de klimaatverandering zou kunnen zijn. Deskundigen waarschuwen dat andere gevolgen van de klimaatcrisis, zoals droogte, ook van invloed kunnen zijn op hoe goed planten en bodems koolstof opslaan.
Belangrijke conclusie
De onderzoekers hebben ontdekt dat wanneer de toename van CO2 voor meer plantengroei zorgt, er een afname is van de koolstofopslag in de bodem. Dat is een zeer belangrijke conclusie, stelt César Terrer van de Universiteit van Stanford, die het onderzoek leidde. Volgens Terrer zou de opwarming van de aarde sneller kunnen verlopen wanneer bodems in de toekomst minder koolstof opnemen.
Volgens Terrer zijn bodems, planten en bomen belangrijk voor de koolstofniveaus, maar blijft het cruciaal om een einde te maken aan de verbranding van fossiele brandstoffen. Als we de opwarming van de aarde echt willen stoppen, moeten we onze uitstoot stoppen, omdat ecosystemen slechts een fractie van alle CO2-uitstoot voor hun rekening nemen, aldus Terrer.
Meer dan 100 experimenten
In de studie zijn meer dan 100 experimenten van over de hele wereld geanalyseerd. Bij die experimenten werden bodems, planten en bomen blootgesteld aan hogere CO2-niveaus dan in de huidige atmosfeer. Bij experimenten waarbij het gebruikte CO2-niveau het dubbele was van het pre-industriële atmosferische niveau, steeg de biomassa die in bossen groeit, met 23% (op dit moment is het CO2-niveau al 50% hoger). Maar de bosbodems sloegen helemaal niet meer organische koolstof op.
Men dacht altijd dat biomassa en de koolstofopslag in de bodem gelijktijdig zouden toenemen naarmate meer plantenbiomassa op de grond valt en wordt omgezet in organisch materiaal. Maar door de toegenomen groei van planten en bomen zijn meer voedingsstoffen uit de bodem nodig. Dat kan de nieuwe bevindingen verklaren, aldus de wetenschappers. Om de extra voedingsstoffen te kunnen onttrekken, moeten de planten de symbiotische microbiële activiteit in hun wortels opvoeren. Daardoor komt CO2 in de atmosfeer vrij dat anders misschien in de bodem zou zijn achtergebleven.
Verontrustend
De onderzoekers ontdekten ook dat verhoogde CO2 in graslanden tot 9% plantengroei leidde (minder dan in bossen), maar dat de in de bodem opgeslagen koolstof met slechts 8% steeg.
Volgens Terrer wordt er veel gesproken over het planten van bomen als een manier om de klimaatcrisis aan te pakken. Terrer: “Wat ik erg verontrustend vind in dat debat, is dat mensen voorstellen om bomen te planten in natuurlijke graslanden, savannes en toendra’s. Ik denk dat dat een grote vergissing zou zijn, omdat, zoals onze resultaten laten zien, een grotere opslag van bodemkoolstof in graslanden enorm veel potentieel biedt.”
