Er is (eind april 2021) nog geen Nederlandse vertaling verschenen van het nieuwe boek dat Noam Chomsky samen met Robert Pollin schreef, maar we vinden het boek (Climate Crisis and the Global New Deal) belangrijk genoeg om er aandacht aan te besteden. Daarbij maken we dankbaar gebruik van de introductie door C.J. Polychroniou, politiek econoom en journalist.
In hun inleiding poneren de auteurs vier essentiële uitgangspunten:
- De uitstoot van broeikasgassen zal in ieder geval de doelstellingen moeten halen die in 2018 door het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) zijn gesteld, namelijk een vermindering van de wereldwijde uitstoot met 45 procent in 2030 en het bereiken van een netto nul-uitstoot in 2050.
- Investeringen om de energie-efficiëntie drastisch te verhogen en om het aanbod van zonne-, wind- en andere schone hernieuwbare energiebronnen drastisch uit te breiden, moeten wereldwijd de kern vormen in de overgang naar een groene economie.
- De overgang naar een groene economie mag werknemers in de fossiele brandstofindustrie en andere kwetsbare groepen niet blootstellen aan de plaag van werkloosheid en de zorgen van economische onzekerheid.
- De economische groei moet langs een duurzaam en egalitair pad verlopen, zodat klimaatstabilisatie gelijk opgaat met uitbreiding van werkgelegenheid en verhogen van de levensstandaard van werkende mensen en armen over de hele wereld.
Een wereldwijde Green New Deal die deze vier prioriteiten omvat, is in feite de enige weg die openstaat als we de rampzalige gevolgen van de aanhoudende temperatuurstijging op aarde willen vermijden. Doordat zo’n samenhangend Green New Deal-programma nog niet bestaat, hebben alle internationale klimaattopontmoetingen tot dusver niet geleid tot een werkzame route naar klimaatbeheersing. Dat geldt voor de Conferentie van de Partijen (COP25) in december 2019 in Madrid, maar ook de COP21-conferentie in Parijs in 2015 leidde vooral tot een nieuwe ronde van rituele passiviteit. Door dit falen is de wereld al meer dan 1 graad Celsius boven het pre-industriële niveau gekomen, en op weg naar 1,5 °C binnen één tot twee decennia.
Het boek bevat vier hoofdstukken.
Hoofdstuk 1, ‘De aard van klimaatverandering’, plaatst het opwarmen van de aarde naast andere crises waarmee de mensheid in het verleden te maken heeft gehad. Het hoofdstuk analyseert vervolgens in detail belangrijke kwesties als waarom marktgestuurde voorstellen om de klimaatcrisis aan te pakken gedoemd zijn te mislukken en waarom alternatieven voor industriële landbouw van enorm belang zijn voor een levensvatbare weg naar klimaatbeheersing.
Hoofdstuk 2, ‘Kapitalisme en de klimaatcrisis’, presenteert duidelijke theoretische en empirische verhandelingen over het verband tussen kapitalisme, vernietiging van het milieu en de klimaatcrisis. Het biedt ook waardevolle inzichten over de vraag of de genadeloze jacht naar winst op enigerlei wijze kan worden verzoend met de gebiedende noodzaak om het klimaat te stabiliseren. Ook wordt geanalyseerd waarom politieke actie tot dusver geen significante vooruitgang heeft geboekt bij het aanpakken van de crisis.
Hoofdstuk 3, ‘Een wereldwijd nieuw groen program’, beschrijft het programma dat nodig is om een succesvolle transitie naar een groene economie te bewerkstelligen. Pollin schetst wat een mondiale Green New Deal inhoudt en hoe deze gefinancierd kan worden. Zo’n programma zal veertig jaar van toegenomen ongelijkheid onder het neoliberalisme ongedaan moeten maken. Pollin geeft ook een kritische blik op het plan van de Europese Unie voor wat het de ‘Europese Green Deal’ heeft genoemd. Tot slot beschrijft Chomsky de nachtmerrie van een scenario waarin miljoenen mensen uit het Zuiden proberen te migreren naar de landen met hoge inkomens in het noorden, omdat het opwarmen van de aarde steeds catastrofalere gevolgen krijgt.
Het vierde en laatste hoofdstuk heet ‘Politieke mobilisatie om de planeet te redden’. Het behandelt vragen als hoe de klimaatcrisis de mondiale machtsverhoudingen kan beïnvloeden, of ecosocialisme mensen kan mobiliseren in de strijd voor een groene toekomst, en wat de verbanden zijn tussen klimaatverandering en de COVlD-19-pandemie. De centrale vraag in dit hoofdstuk is meteen de fundamenteelste: wat is er nodig om een wereldwijde Green New Deal tot stand te brengen?
Noam Chomsky & Robert Pollin. Climate Crisis and the Global New Deal. 2020, London New York: Verso. ISBN-13: 978-1-78873-985-6.
