Plan om juridische definitie van ‘ecocide’ op te stellen krijgt bijval van Europese landen en kleine eilandstaten.
bron: The Guardian, 30 november 2020
Internationaal misdrijf
Een team van internationale juristen is bezig met een eerste stap naar het juridisch strafbaar stellen van ‘ecocide’, de vernietiging van ecosystemen. Daarbij worden ze ondersteund door Europese landen en kleine eilandstaten die bedreigd worden door de stijgende zeespiegel. Dit team wordt geleid door Philippe Sands, hoogleraar internationaal recht aan University College London, en Florence Mumba, een voormalig rechter aan het Internationaal Strafhof (ICC).
Hun doel is om, in aanvulling op bestaande internationale misdrijven als misdaden tegen de menselijkheid, oorlogsmisdrijven en genocide, een juridische definitie van ‘ecocide’ op te stellen. Het project vindt plaats op verzoek van Zweedse parlementariërs en wordt begeleid door de Stop Ecocide Foundation (SEF). Het project gaat van start in de maand dat het 75 jaar geleden is dat de Processen van Neurenberg tegen Nazi-kopstukken begonnen.
Eilandstaten
Verschillende kleine eilandstaten, waaronder Vanuatu en de Maldiven, hebben het ICC in december vorig jaar opgeroepen om het strafbaar stellen van ecocide serieus in overweging te nemen. Daarin worden ze gesteund door president Macron en de Belgische regering.
Het in Den Haag gevestigde Strafhof heeft in het verleden toegezegd om prioriteit te geven aan misdrijven die leiden tot de verwoesting van ecosystemen, de uitputting van natuurlijke hulpbronnen en het illegaal onteigenen van land. In een beleidsnota uit 2016 stelde het ICC dat het zijn jurisdictie niet formeel wilde uitbreiden, maar dat het bestaande misdrijven in een bredere context zou beschouwen. Tot nu toe heeft het Hof nog geen ecocide-gerelateerde zaken behandeld.
Aansprakelijkheid
Sands stelt dat dit het juiste moment is om het internationaal strafrecht in zetten om het milieu en onze leefomgeving te beschermen en hoopt dat de definitie een voorzet geeft om het statuut van het Hof aan te passen. Volgens Mumba, eveneens oud-lid van zowel het Cambodja-tribunaal als het Zambiaanse Hooggerechtshof, zou het internationaal strafbaar stellen van ecocide de verantwoordelijkheid van zowel staten als individuen reguleren om zo een evenwicht te vinden waarbij zowel de mensheid als de natuur kunnen voortbestaan.
Jojo Mehta, voorzitter van de Stop Ecocide Foundation, stelt dat ecocide meestal door bedrijven wordt gepleegd. Wanneer het door het ICC strafbaar zou worden gesteld, betekent dit dat de deelnemende staten het in hun nationale wetgeving moeten overnemen. Dat zou mogelijkheden bieden om bedrijven die aan ecocide zich schuldig maken, wereldwijd te vervolgen.
Uitdagingen
Een van de uitdagingen is om te bepalen vanaf welk punt er sprake is van ecocide. Volgens Mehta moet er sprake zijn van systematische of grootschalige verwoesting, zoals het verdwijnen van regenwoud in de Amazone, het verwoesten van de zeebodem als gevolg van diepzeevisserij met sleepnetten, of onherstelbare schade aan ecosystemen als gevolg van olielekkages, zodat deze kwesties vergelijkbaar worden met wandaden zoals die nu al door het ICC worden behandeld.
Het team bestaat uit 13 juridische experts uit de hele wereld, onder wie Tuiloma Neroni Slade uit Samoa, eveneens een voormalig rechter aan het Strafhof.
