Een nieuwe studie voorspelt dat mensapen in de komende decennia zo’n 90% van hun leefgebieden in Afrika zullen verliezen. Dat is het gevolg van de opwarming van de Aarde, de vernietiging van habitats en de groei van de bevolking. Dit zou het einde van deze soorten – onze naaste verwanten – kunnen betekenen.
bron: The Guardian, 7 juni 2021
Alle gorilla’s, chimpansees en bonobo’s worden al met uitsterven bedreigd of zijn al ernstig bedreigd (UICN, 2016). Maar door een combinatie van klimaatverandering, de vernietiging van natuurgebieden voor mineralen, hout en voedsel, en de groei van de menselijke bevolking zullen hun leefgebieden tegen 2050 nog verder gedecimeerd zijn, aldus de onderzoekers. De helft van het voorspelde verloren gebied zal in nationale parken en andere beschermde gebieden liggen.
Perfecte storm
Als gevolg van klimaatverandering zullen sommige nieuwe gebieden klimatologisch geschikt worden voor de apen, maar de onderzoekers betwijfelen of die op tijd naar deze gebieden zullen kunnen migreren. Het geschatte verlies aan leefgebied is groot, terwijl de huidige leefgebieden in Centraal- en West-Afrika al veel kleiner zijn dan in het verleden.
“Het is een perfecte storm voor veel van onze naaste genetische verwanten, waarvan vele postersoorten zijn voor beschermingsinspanningen binnen Afrika en wereldwijd,” aldus projectleider Joana Carvalho, een bioloog en computermodelleerder verbonden aan de Liverpool John Moores Universiteit in het Verenigd Koninkrijk. “Als we klimaatverandering nog toevoegen aan de huidige oorzaken van het verlies van territoria, komt het totaalplaatje er helemaal desastreus uit te zien.”
Onzekerheden
Voor de analyse is gebruik gemaakt van gegevens uit de database van de International Union for Conservation of Nature (IUCN) over de populaties, bedreigingen en beschermingsmaatregelen voor de verschillende soorten op honderden locaties over een periode van twintig jaar. Vervolgens zijn modellen gemaakt van de gecombineerde toekomstige gevolgen van de opwarming van de Aarde, de vernietiging van habitats en de groei van de menselijke bevolking.
De onderzoekers geven toe dat er onzekerheden in de gegevens en de modelresultaten zitten. Carvalho: “Maar er zal sowieso het een en ander gaan veranderen en niet ten goede. En de verspreidingsgebieden die we nu zien, zijn al veel kleiner dan ze ooit geweest zijn.”
Verplaatsen of uitsterven
De meeste grote apensoorten prefereren laaglandhabitats. Maar door de klimaatverandering zullen sommige laaglanden heter en droger worden, wat ze veel minder geschikt voor mensapen maakt. Hooglanden zullen aantrekkelijker worden – ervan uitgaande dat de apen daar kunnen komen. Maar waar geen hoogland meer is, zullen de apen nergens meer heen kunnen.
“Als gevolg van klimaatverandering verplaatsen bepaalde vegetatietypen zich steeds hogerop. Dat betekent dat alle dieren – niet alleen mensapen – die van bepaalde habitattypen afhankelijk zijn, ook gedwongen worden hogerop te verhuizen. Als dat niet mogelijk is, zullen ze plaatselijk uitsterven,” aldus Fiona Maisels van de Wildlife Conservation Society die deel uitmaakte van het onderzoeksteam. “Maar als de heuvels laag zijn, zullen veel soorten niet hoger kunnen komen dan het landschap toelaat. Enorme aantallen dieren en planten zullen daardoor gewoon verdwijnen.”
Twee scenario’s
Het onderzoek, gepubliceerd in het tijdschrift Diversity and Distributions, is uitgevoerd door wetenschappers van bijna vijftig universiteiten, onderzoeksinstellingen en natuurbeschermingsorganisaties. De onderzoekers hebben twee scenario’s onderzocht: één waarin actie wordt ondernomen om klimaatverandering, het habitatverlies en de bevolkingsgroei te beteugelen, en één waarin weinig wordt gedaan.
Maar de onderzoekers vonden relatief weinig verschil in de voorspelde afname van het leefgebied, met 85% verlies in 2050 in het eerste scenario en 94% in het tweede. Beide uitkomsten zijn deprimerend, aldus Carvalho.
[…]
