Volgens ramingen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) sterven er meer dan 7 miljoen mensen per jaar als gevolg van luchtverontreiniging. Een vermindering van de luchtverontreiniging tot de door de WHO aanbevolen niveaus zou in Europa meer dan 50.000 sterfgevallen per jaar kunnen voorkomen, zo blijkt uit onderzoek.
bron: The Guardian, 20 januari 2021
De WHO schat dat luchtverontreiniging elk jaar meer dan 7 miljoen sterfgevallen veroorzaakt en wereldwijd één van de belangrijkste oorzaken van ziekte en arbeidsverzuim is. Steden, met hun overvolle straten en hoge energieverbruik, zijn hotspots voor ziektes en aandoeningen die met luchtverontreiniging in verband worden gebracht. Volgens de richtlijnen van de WHO zou het aandeel fijne zwevende deeltjes (PM2.5, een categorie fijnstof) gemiddeld per jaar niet meer dan 10 microgram per kubieke meter lucht mogen bedragen. Voor stikstofdioxide (NO2) mag de drempelwaarde – 40 μg/m3 – niet worden overschreden.
Onnodige sterfgevallen
In de studie, gepubliceerd in het tijdschrift Lancet Planetary Health, wordt een schatting gemaakt van de voortijdige sterfte als gevolg van deze twee verontreinigende stoffen in bijna 1.000 Europese steden. Het blijkt dat een vermindering van PM2.5 en NO2 tot veilige niveaus elk jaar 51.213 voortijdige sterfgevallen zou kunnen voorkomen. Als de luchtverontreinigingsniveaus zouden worden verlaagd tot het laagste in de studie gemeten niveau, zouden bijna 125.000 sterfgevallen per jaar kunnen worden voorkomen, aldus de auteurs.
Mark Nieuwenhuijsen van het Barcelona Institute for Global Health (ISGlobal) stelt dat het onderzoek bewijst dat veel steden nog steeds niet genoeg doen om luchtverontreiniging aan te pakken, en dat niveaus boven de WHO-richtlijnen tot onnodige sterfgevallen leiden.
Mortaliteitsscore
Door stadsspecifieke gegevens over luchtverontreiniging te combineren met modellen en sterftecijfers hebben de onderzoekers een zgn. ‘mortaliteitslastenscore’ (mortality burden score) ontwikkeld, waarbij individuele steden van best tot slechtst worden gerangschikt. Sterfgevallen als gevolg van luchtverontreiniging bleken sterk uiteen te lopen, waarbij de NO2-niveaus in Madrid bijvoorbeeld verantwoordelijk waren voor 7% van de jaarlijkse sterfgevallen aldaar. Steden in Polen, Tsjechië en de Po-vlakte in Noord-Italië hadden het hoogste sterftecijfer, waarbij de Italiaanse steden Brescia, Bergamo en Vicenza alle in de top-vijf stonden wat betreft PM2.5-concentraties.
Tot de steden met het laagste sterftecijfer behoorden Tromsø in Noorwegen, Umeå in Zweden en Oulu in Finland, alsmede de IJslandse hoofdstad Reykjavik. Gemiddeld wordt 84% van de bevolking in de bestudeerde steden blootgesteld aan PM2.5-niveaus boven de WHO-richtwaarde. Negen procent van de populatie is blootgesteld aan NO2-niveaus die hoger zijn dan aanbevolen, zo blijkt uit de studie.
Lokale maatregelen
Sasha Khomenko, co-auteur van de studie, stelt dat het in het licht van de grote variabiliteit in sterfte in verband met slechte lucht belangrijk is om lokale emissiebeperkende maatregelen in te voeren: er moet dringend worden overgeschakeld van gemotoriseerd privéverkeer op openbaar vervoer en voet- en fietsverkeer. Daarnaast moet de uitstoot door de industrie, luchthavens en havens worden verminderd, aldus Khomenko. Ze denkt ook dat een verbod op het verbranden van hout en kolen in woningen de zwaar vervuilde steden in Centraal-Europa zou helpen, en roept op tot meer bomen en groene ruimten in stedelijke gebieden.
