De ozonafbrekende chemicaliën die vroeger vaak in koelkasten werden gebruikt, zouden tegen het einde van de eeuw voor 2,5 °C extra opwarming van de Aarde hebben gezorgd als ze niet waren verboden. Dat is uit onderzoek gebleken. Daardoor hebben we niet alleen de ozonlaag gered, maar ons ook nog een kans gegeven de opwarming van de Aarde nog enigszins binnen de perken te houden.
bron: The Guardian, 19 augustus 2021
Uit modellering door klimaatwetenschappers blijkt dat het Montreal-protocol van 1987 – dat het gebruik van chloorfluorkoolstoffen (cfk’s) aan banden legt – de mens nog een kans biedt om de opwarming van de Aarde te beperken tot 1,5 °C, zoals overeengekomen in het akkoord van Parijs.
De atmosfeer is al 1,1 tot 1,2 °C warmer geworden dan het pre-industriële niveau. Dat betekent dat de Aarde met 3,5 °C had kunnen opwarmen als de cfk’s nog in gebruik waren geweest. Cfk’s werden niet alleen in koelkasten gebruikt, maar ook in isolatieschuim en spuitbussen.
De door teams in het VK, de VS en Nieuw-Zeeland opgestelde modellen zijn gebaseerd op een theoretische toename van het cfk-gebruik met 3% per jaar vanaf 1987. Uit het onderzoek blijkt dat de voortdurende aantasting van de ozonlaag – het gas dat de planeet beschermt tegen schadelijke niveaus van ultraviolette straling (uv) – het vermogen van de Aarde om kooldioxide (CO2) uit de atmosfeer te absorberen, ernstig zou hebben ondermijnd.
De wereld zou nu al te maken hebben gekregen met de ergste opwarming van de Aarde die is voorspeld als internationale leiders hun toezeggingen om de CO2-uitstoot tot nul te beperken, niet nakomen.
Door de ozonlaag te beschermen, wordt de vegetatie wereldwijd beschermd tegen schadelijke stijging van uv-straling die het vermogen van planten om CO2 te absorberen, ondermijnen. Stijgingen van de uv-straling kunnen plantenweefsels beschadigen, hun groei beperken en hun vermogen tot fotosynthese ondermijnen. Fotosynthese is het proces dat koolstof aan de atmosfeer onttrekt.
Zonder het verbod op cfk’s zou er tegen 2100 580 miljard ton minder koolstof zijn opgeslagen in bossen, vegetatie en de bodem, zo stelden de onderzoekers vast.
Op basis van de voorspelde uitstoot van fossiele brandstoffen zou de atmosfeer een extra CO2-gehalte hebben van 165 tot 215 deeltjes per miljoen vergeleken met de huidige niveaus van 420 deeltjes per miljoen. Dat is een stijging van 40 tot 50%. Deze extra CO2 zou hebben bijgedragen tot een extra opwarming van 0,8 °C, aldus de onderzoekers. Daardoor zouden de doelstellingen van het akkoord van Parijs buiten zicht zijn geraakt.
Cfk’s tasten niet alleen de ozonlaag aan, maar zijn ook krachtige broeikasgassen. Als het gebruik ervan ongelimiteerd was doorgegaan, zou de opwarming van de Aarde tegen het einde van de eeuw met nog eens 1,7 °C zijn toegenomen. Dat betekent dat de temperatuur alleen al door het gebruik van cfk’s met 2,5 °C zou zijn gestegen.
Hoofdauteur Paul Young van de Universiteit van Lancaster: “Een wereld waarin deze chemicaliën in aantal zouden toenemen en onze beschermende ozonlaag zouden blijven aantasten, zou catastrofaal zijn geweest voor de menselijke gezondheid, maar ook voor de vegetatie.”
“Met ons onderzoek zien we dat de successen van het Montreal-protocol niet beperkt zijn tot het beschermen van de mensheid tegen verhoogde uv-straling, maar ook het vermogen beschermen van planten en bomen om CO2 op te nemen,” aldus Young.
“Hoewel we mogen hopen dat we nooit de catastrofale wereld zouden hebben bereikt zoals we die hebben gesimuleerd, herinnert het ons er wel aan hoe belangrijk het is om de ozonlaag te blijven beschermen.”
