In de Noordelijke IJszee zijn polyestervezels aangetroffen die schadelijk voor het zeeleven zijn. Onderzoek wijst uit dat de zee tot in alle uithoeken is vervuild met microplasticvezels die hoogstwaarschijnlijk afkomstig zijn van synthetische kleding die in Europa en Noord-Amerika de wasmachine in gaat.
bron: the Guardian, 12 januari 2021
In de meest uitgebreide studie op dit gebied tot nu toe blijkt dat er microplasticvezels zijn aangetroffen in 96 van de 97 monsters die van zeewater in de hele noordelijke Poolregio zijn genomen. Meer dan 92% van de aangetroffen microplastics bestond uit vezels, waarvan 73% weer van polyester was. In afmeting en kleur komen deze vezels overeen met vezels zoals die worden gebruikt in synthetische kleding. De meeste monsters zijn genomen op een diepte van 3 tot 8 meter onder het zeeoppervlak, een zone waarin veel vissen fourageren.
Plastic is overal op aarde
In een ander recent onderzoek werd geschat dat het wassen van synthetische kleding in de VS en Canada ertoe leidt dat er elk jaar zo’n 3500 miljard plastic microvezels in zee belanden. Ook zijn er modellen die suggereren dat plastic dat rond het Verenigd Koninkrijk in zee belandt, binnen twee jaar in de Noordelijke IJszee terecht kan komen. Nadat er eerder al plastic was aangetroffen op zowel het hoogste (de top van de Mount Everest) als het diepste punt op aarde (de Marianentrog), zijn er nu dus ook plasticvezels gevonden op de Noordpool. Er is dus vrijwel geen plek op aarde meer die niet is vervuild.
Het is bekend dat wilde dieren plastic vaak voor voedsel aanzien, zodat het in de voedselketen belandt. Ook krijgen mensen plastic microvezels binnen via drinkwater en de lucht. Er is nog weinig bekend over de impact hiervan op onze gezondheid. Het was al bekend dat er zware giftige chemicaliën als lood en PCB’s zijn aangetroffen op de Noordpool, en daar komt de plasticvervuiling nu bij. Dat is zorgelijk, omdat de Inuit die daar wonen, hun voedsel grotendeels uit zee halen.
Plasticwolk
Er stroomt veel meer water de Noordelijke IJszee binnen vanaf de Atlantische Oceaan dan vanaf de Stille Oceaan. De onderzoekers troffen hogere concentraties microplasticvezels in de buurt van de Atlantische Oceaan aan, die ook nog eens groter waren omdat ze nog niet waren afgebroken. Volgens Peter Ross van de Canadese ngo Ocean Wise, die het onderzoek leidde, is daardoor het waarschijnlijk dat de vezels afkomstig zijn uit Europa en Noord-Amerika. Volgens hem vormen de plasticvezels een soort wolk die zich over alle oceanen ter wereld uitstrekt.
De zone op 3 tot 8 meter diepte is van enorm biologisch belang voor het zeeleven, omdat zowel fytoplankton, zoöplankton, kleine en grote vissen, zeevogels en zeezoogdieren hier hun voedsel vandaan halen. Het is bekend dat grotere dieren als zeeschildpadden, albatrossen, zeehonden en walvissen sterven als gevolg van plastic, en volgens Ross is er geen reden om aan te nemen dat dit voor kleinere dieren anders zou zijn.
40 deeltjes per kubieke meter
Voor het onderzoek, dat is gepubliceerd in Nature Communications, zijn vlak onder het zeeoppervlak 71 monsters genomen in een gebied dat zich uitstrekt van Noorwegen en de Canadese Arctische wateren tot aan de Noordpool, en zijn nog eens 26 monsters op 1.000 meter diepte genomen in de Beaufortzee ten noorden van Alaska. De onderzoekers vonden polyestervezels in de gehele waterkolom: gemiddeld 40 microplasticdeeltjes per kubieke meter water. Dat duidt er volgens hen op dat synthetische vezels tot diep in de Noordelijke IJszee zijn doorgedrongen.
Volgens de onderzoekers hangt het soort plastic dat op verschillende dieptes wordt aangetroffen, af van de dichtheid ervan: polystyreen is licht en heeft de neiging aan de oppervlakte te blijven drijven, terwijl PVC zwaarder is en eerder naar de bodem zakt. Polyester heeft een neutrale drijfkracht, dus blijft enigszins onder het oppervlak. De onderzoekers denken niet dat het plastic afkomstig is van visnetten, omdat daarvoor andere soorten plastic worden gebruikt. Ze sluiten niet uit dat de vezels deels via de wind op de Noordpool zijn beland.
Oplossing belangrijker dan schuld
Erik van Sebille van de Universiteit van Utrecht is onder de indruk van het onderzoek, omdat de onderzoekers erin zijn geslaagd om monsters te nemen om zeer moeilijk bereikbare plaatsen. Het laat volgens hem zien dat plastic alomtegenwoordig is, en dat het de vraag is of er überhaupt nog plekken zijn waar geen sprake is van plasticvervuiling. Hij stelt dat plastic in het milieu sowieso verschrikkelijk is, maar dat het in het Noordpoolgebied waarschijnlijk nog schadelijker is dan elders. Dat komt omdat het nog eens bovenop de dramatische en gevaarlijke gevolgen van de klimaatverandering komt waar zowel de regio als de aanwezige ecosystemen al onder lijden.
Volgens onderzoeker Peter Ross kunnen kledingfabrikanten, waterzuiveringsbedrijven, overheden maar ook consumenten zelf allemaal helpen om te voorkomen dat microplastics in het Noordpoolgebied belanden. Het gaat er volgens hem niet om om schuldigen aan te wijzen, maar om te erkennen dat dit een probleem is waar een oplossing voor moet komen. Van Sebille sluit zich daar bij aan: we hebben nou eenmaal kleding nodig, maar we kunnen wel beter nadenken over de materialen waar we onze kleren van maken.
