Bijna 90% van de 540 miljard dollar aan wereldwijde landbouwsubsidies is schadelijk. Dat blijkt uit een opzienbarend VN-rapport. Het schaadt de gezondheid van mensen, ontwricht het klimaat en vergroot de ongelijkheid.
bron: The Guardian, 14 september 2021
De huidige landbouwsteun schaadt de gezondheid van de mens, verergert de klimaatcrisis, vernietigt de natuur en leidt tot ongelijkheid doordat kleine boeren (onder wie veel vrouwen) worden buitengesloten. Dat stellen de verschillende VN-instanties die het rapport hebben opgesteld.
Degenen die verantwoordelijk zijn voor de grootste uitstoot van broeikasgassen (rundvlees en melk), ontvingen de hoogste subsidies, aldus het rapport. Dat zijn doorgaans grote geïndustrialiseerde conglomeraten die het best gepositioneerd zijn om toegang tot subsidies te krijgen.
Zonder aanpassingen zal het niveau van de subsidies vóór 2030 stijgen tot 1,8 biljoen dollar per jaar. Dat zal onherroepelijk een negatieve impact hebben op de welvaart en het menselijk welzijn en bovendien de wereldwijde klimaat- en biodiversiteitscrisis verergeren, aldus de VN.
De overheidssteun voor de ‘uit de klauwen gelopen’ vlees- en zuivelindustrie in rijke landen moet ingeperkt worden, en de subsidies voor milieuvernietigende kunstmeststoffen en pesticiden in lagelonenlanden moeten dalen, aldus de analyse.
Het rapport verschijnt vóór een VN-voedselsysteemtop op 23 september. Het stelt dat het herbestemmen van subsidies voor activiteiten die een positieve impact op mens en omgeving hebben, een doorbraak kan betekenen en kan bijdragen aan het beëindigen van armoede, het uitbannen van honger, het verbeteren van de voeding, het beperken van de opwarming van de Aarde en het herstel van de natuur. Voorbeelden van nuttig gebruik van overheidsgelden zijn onder meer subsidies aan gezonde voeding (zoals groenten en fruit), verbetering van het milieu en ondersteuning van kleine boeren.
De afgelopen jaren hebben talrijke analyses geconcludeerd dat het mondiale voedselsysteem failliet is: in 2020 leden meer dan 800 miljoen mensen chronisch honger, konden 3 miljard mensen zich geen gezonde voeding permitteren, leden 2 miljard mensen aan obesitas of overgewicht, en werd een derde van al het voedsel verspild. De totale veroorzaakte schade wordt geschat op 12 biljoen dollar per jaar: meer dan de waarde van het geproduceerde voedsel.
Het rapport is opgesteld door de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN (FAO), het VN-Ontwikkelingsprogramma (UNDP) en het VN-Milieuprogramma (UNEP). In werkelijkheid liggen de subsidies aan het voedselsysteem nog vele malen hoger, aangezien bij dit onderzoek alleen de subsidies zijn meegeteld waarover in 88 landen betrouwbare gegevens te vinden waren.
“Dit rapport is een oproep aan regeringen over de hele wereld om de steunmaatregelen voor de landbouw grondig te herzien in lijn met het beoogde doel: de transitie van de agrovoedingssector naar een systeem dat bijdraagt aan een verbetering van de volgende vier aspecten: betere voeding, betere productie, een beter milieu en een beter leven”, aldus Qu Dongyu, de directeur-generaal van de FAO.
Volgens het hoofd van het UNDP, Achim Steiner, zou het anders aanwenden van de subsidies ook de 500 miljoen kleine boeren wereldwijd ondersteunen. Daardoor ontstaat een gelijkwaardiger speelveld met de industriële landbouw.
Marco Sánchez, adjunct-directeur van de FAO en een van de auteurs van het rapport: “De huidige steunmaatregelen aan landbouwbedrijven moet worden aangepast aan de actuele situatie. De VS sluiten zich nu bijvoorbeeld aan bij het klimaatakkoord van Parijs, wat zeer welkom is, maar ze kunnen die klimaatdoelstellingen op geen enkele manier halen als ze de voedingsindustrie niet aanpakken.”
