VN-rapport waarschuwt dat landen niet genoeg geld vrijmaken om de gevolgen van extreem weer en klimaatverandering aan te pakken. Miljoenen mensen over de hele wereld staat een ramp te wachten als gevolg van overstromingen, droogte, hittegolven en ander extreem weer, aangezien overheden nalaten de benodigde maatregelen te nemen om ons op de gevolgen van de klimaatinstorting voor te bereiden.
bron: The Guardian, 14 januari 2021
Weliswaar heeft bijna driekwart van alle landen onderkend dat we ons moeten voorbereiden op de gevolgen van het opwarmen van de Aarde, maar de meeste voorbereidingen schieten tekort voor de dreiging die ons te wachten staat. Bovendien wordt er te weinig geld beschikbaar gesteld om de plannen in de praktijk te brengen. Dat stelt het Adaptation Gap Report 2020 van het VN Milieuprogramma (UNEP).
Klimaatadaptie
Vorig jaar was, samen met 2016, het heetste jaar ooit gemeten en werd Siberië geteisterd door hittegolven, Australië en de VS door bosbranden, de landen rond de Atlantische Oceanen door ongekende orkanen en grote delen van Azië door noodweer en overstromingen. Maar terwijl het meer nodig was dan ooit, bleven uitgaven aan maatregelen om ons aan het extreme weer aan te passen achter, volgens het rapport. Om arme landen te helpen met de gevolgen van de klimaatcrisis, wordt er elk jaar USD 30 miljard (~EUR 25 miljard) aan ontwikkelingshulp beschikbaar gesteld, maar dat is minder dan de helft van de USD 70 miljard (~EUR 58 miljard) die volgens huidige schattingen nodig is. De verwachting is dat deze kosten alleen maar zullen stijgen, tot tussen USD 140 en 300 miljard (~EUR 115-247 miljard) tegen het eind van dit decennium.
António Guterres, secretaris-generaal van de VN, stelt dat ongeveer de helft van alle klimaatfinanciering wereldwijd naar klimaataanpassing zou moeten gaan, en dat de rest moet worden besteed aan initiatieven om de uitstoot van broeikasgassen te reduceren. Maar hoewel commerciële partijen vaak wel bereid zijn om bepaalde lucratieve projecten om de uitstoot te reduceren te financieren, is het veel moeilijker om projecten te financieren die mensen helpen om zich aan te passen aan de gevolgen van klimaatverandering.
Groen herstel
Daarnaast waarschuwt de VN dat veel landen vanwege de coronapandemie extra moeite zullen hebben om geld te vinden voor klimaatadaptatie. Door de economische impact van het coronavirus is klimaataanpassing lager op de internationale agenda komen te staan. Op de langere termijn zal de pandemie extra druk zetten op publieke middelen, waardoor klimaatactie niet meer de hoogste prioriteit zal hebben voor zowel getroffen landen zelf als donorlanden.
Maar wanneer landen voorrang geven aan ‘groen herstel’ bij hun plannen om uit de coronacrisis te komen, kan dat volgens UNEP helpen om veel van deze problemen op te lossen. Economische studies hebben laten zien dat maatregelen die zijn gericht op het weerbaarder maken tegen de gevolgen van de klimaatcrisis, direct de banen kunnen opleveren die nodig zijn om economieën uit het slop te trekken. Deze kans wordt gemist wanneer landen het laten bij de herstelpakketten die tot nu toe zijn afgekondigd. Volgens het rapport schieten deze te kort ernstig tekort als het om groen herstel gaat.
Natuurlijke oplossingen
De auteurs komen ook tot de conclusie dat ‘natuurlijke’ oplossingen voorrang zouden moeten krijgen. Daarbij valt te denken aan: het planten van bomen als natuurlijke waterkering en om CO2 af te vangen; het herstel van mangrovebossen als buffer tegen stormen en zeespiegelstijging; het vernatten van venen en draslanden; en het natuurlijk laten herstellen van aangetaste gebieden. Dat zijn meteen een aantal van de meest kosteneffectieve manieren om ons aan te passen aan de gevolgen van extreem weer. Bovendien dragen dit soort maatregelen ook bij aan het reduceren van de uitstoot van broeikasgassen, omdat een gezonde bodem, natuurlijke vegetatie en onaangetaste landschappen en oceanen meer CO2 opslaan dan aangetaste gebieden.
Het reduceren van broeikasgassen is weliswaar cruciaal, maar zal alleen niet genoeg zijn om klimaatverandering te voorkomen en de bijbehorende aanpassingsmaatregelen dus overbodig te maken. Volgens het rapport krijgt de wereld te maken met steeds hogere kosten als gevolg van extreem weer en klimaatimpact, zelfs als de doelen van het Parijs-akkoord (het beperken van de temperatuurstijging tot 2 ̊C, en bij voorkeur tot 1,5 ̊C) worden gehaald. De temperatuur is nu al met meer dan één graad gestegen ten opzichte van het ijkpunt, het pre-industriële niveau (voordat we begonnen met het uitstoten van CO2).
Gezond verstand
Volgens Inger Andersen, directeur van UNEP, is het niet zo dat het rapport beweert dat we ons simpelweg kunnen aanpassen aan klimaatverandering, maar als we nalaten te investeren in klimaatadaptatie, zullen de gevolgen enorm zijn. En het zijn de armsten in de welvarende landen en de armste landen die het meest kwetsbaar voor de gevolgen zijn en die de hoogste prijs zullen betalen. Op dit moment kunnen we de gevolgen van extreem weer al zien, dus overheden moeten aanpassing echt als een urgente kwestie zien. Hoe sneller we hierin investeren, hoe kleiner de economische, maatschappelijke en humanitaire schade zal zijn, aldus Andersen, dus het is echt een kwestie van gezond verstand.
Juist nu landen worstelen met de gevolgen van de coronapandemie, moeten ze van de gelegenheid gebruik maken om de herstelfondsen in te zetten om hun landen weerbaarder te maken voor de gevolgen van klimaatverandering. Op dit moment wordt er ongekend veel geld geïnvesteerd in herstelmaatregelen – schulden die volgende generaties moeten zien terug te betalen. Volgens Andersen hebben we dus een morele plicht om deze fondsen in te zetten om een gezonde planeet voor volgende generaties achter te laten. Omdat groene investeringen in de eerste golf herstelmaatregelen zijn uitgebleven, moeten we de kans niet laten liggen om dit alsnog te doen bij volgende herstelpakketten, aldus Andersen.
