Kleine plastic deeltjes in de longen van zwangere ratten verspreiden zich snel naar het hart, de hersenen en andere organen van hun foetussen, zo blijkt uit onderzoek. Het is de eerste studie bij een levend zoogdier die aantoont dat de placenta dergelijke deeltjes niet tegenhoudt. Het effect op de menselijke gezondheid is nog onbekend.
bron: The Guardian, 18 maart 2021
De experimenten, gepubliceerd in het tijdschrift Particle and Fibre Toxicology, toonden ook aan dat de rattenfoetussen die aan de deeltjes werden blootgesteld, tegen het einde van de zwangerschap aanzienlijk in gewicht afnamen. Het onderzoek volgt op de ontdekking in december van kleine plastic deeltjes in menselijke placenta’s. Wetenschappers noemden dit toen een bron van grote zorg. Eerder laboratoriumonderzoek op menselijke placenta’s die na de geboorte door moeders werden gedoneerd, heeft ook aangetoond dat polystyreenbolletjes de placentabarrière kunnen passeren.
Alomtegenwoordig
Microplasticvervuiling heeft elk deel van de planeet bereikt, van de top van de Mount Everest tot de diepste oceanen en zelfs de poolzeeën. Het is al bekend dat mensen de minuscule deeltjes via voedsel en water consumeren, en zelfs inademen.
De gevolgen voor de gezondheid van kleine plastic deeltjes in het lichaam zijn tot dusver onbekend. Maar wetenschappers stellen dat er een dringende behoefte is om de kwestie te onderzoeken. Dat is vooral van belang voor foetussen en baby’s in ontwikkeling, omdat plastic chemische stoffen kan bevatten die op lange termijn schade kunnen veroorzaken.
Prof. Phoebe Stapleton van de Rutgers Universiteit, die het rattenonderzoek leidde, vertelt dat de plastic nanodeeltjes overal zaten waar ze keken: in het weefsel van de moeder, in de placenta en in het foetale weefsel. In de foetus werden deeltjes aangetroffen in het hart, de hersenen, de longen, de lever en de nieren.
Top vijf
In de studie bij ratten werden nanodeeltjes in de luchtpijp van de dieren geplaatst. Stapleton schat het aantal gebruikte deeltjes op het equivalent van 60% van het aantal deeltjes waaraan een menselijke moeder op één dag zou worden blootgesteld.
De gebruikte korreltjes van 20 nanometer waren gemaakt van polystyreen. Polystyreen is een van de vijf kunststoffen die het meest in het milieu voorkomen. Ze waren gemarkeerd met een fluorescerende chemische stof om ze te kunnen identificeren. Een apart experiment toonde aan dat de nanodeeltjes de placenta ongeveer 90 minuten nadat de moeders waren blootgesteld, passeerden.
Werktheorie
Vierentwintig uur na de blootstelling was het gewicht van de foetussen gemiddeld 7% lager dan bij controledieren. Het gewicht van de placenta was 8% lager. Gewichtsverlies werd ook waargenomen in andere experimenten waarbij titaniumdioxide-deeltjes werden gebruikt. De ratten werden op dag 19 van de dracht aan de plastic nanodeeltjes blootgesteld. Dat is twee dagen vóór het gebruikelijke tijdstip van geboorte, en het tijdstip waarop de foetus het meeste gewicht krijgt.
De werktheorie van de onderzoekers is dat er dan iets in de maternale vasculatuur verandert, zodat je een verminderde bloedstroom krijgt. Dat leidt op zijn beurt tot een verminderde afgifte van voedingsstoffen en zuurstof.
Meer onderzoek nodig
Stapelton vindt dat er meer onderzoek nodig is: deze studie beantwoordt sommige vragen en roept nieuwe vragen op. We weten nu dat de deeltjes in staat zijn om het foetale compartiment binnen te dringen. Maar we weten niet of ze daar blijven of dat het lichaam ze gewoon afschermt, zodat er geen extra toxiciteit optreedt, aldus Stapleton
Volgens Stapleton zijn de nanodeeltjes die in haar onderzoek zijn gebruikt, een miljoen keer kleiner dan de microplastics die in menselijke placenta’s zijn aangetroffen. Daarom zijn ze op dit moment veel moeilijker te identificeren in studies bij mensen. Maar we weten dat nanodeeltjes een grotere toxiciteit hebben dan de microdeeltjes van dezelfde chemische stof, omdat kleinere deeltjes dieper in de longen terechtkomen, aldus Stapleton.
Volgende stap
De volgende stap voor de onderzoekers is om de ratten in een zgn. ‘inhalatiekamer’ te plaatsen. Daar kunnen de deeltjes ook echt worden ingeademd, in plaats van in de luchtpijp te worden geplaatst. Dat moet het ook mogelijk maken om de chronische blootstelling te beoordelen, Daarbij worden over langere perioden lagere doses toegediend, in plaats van één grote dosis in één keer.
Eerder onderzoek bij ratten heeft aangetoond dat nanodeeltjes van zilver en koolstof van moeder op foetus overgaan en de gezondheid schaden. Bij mensen werden ingeademde gouden nanodeeltjes vervolgens in het bloed en de urine van vrijwilligers aangetroffen, waar ze na drie maanden nog steeds aanwezig waren. Vorig jaar toonden onderzoekers aan dat baby’s microplastics binnenkrijgen via flesvoeding.
